İlamsız İcra Takibi Nedir?

İlamsız icra takibi, mahkemece verilen bir ilama(karar) veya ilam niteliğindeki bir belgeye dayanmayan icra takiplerine denir. İlamsız icra takibinde bulunabilmek için herhangi bir mahkeme kararına veya alacağı belgeleyen bir senede ihtiyaç duyulmamaktadır. İlamsız icra takibinin konusunu bir para alacağı veya teminatlardan oluşan alacaklar oluşturmaktadır.

İcra Hukukunda ilamsız icra takip yollarını Genel haciz yoluyla takip , Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ve Kiralanan taşınmazların tahliyesi olarak sınıflandırabiliriz. Bunlarla ilgili kısa bir açıklama yapmamız gerekirse:

Genel Haciz yoluyla takip, sadece para veya teminat alacakları için öngörülmüştür. Bu yol ile takibe başvurabilmek için alacaklının elinde alacaklılığını kanıtlayan herhangi bir belgenin bulunması dahi gerekmez. Bununla birlikte, alacaklının yaptığı takibin başarıya ulaşabilmesi için borçlunun takibe itiraz etmemesi ve böylece takibin kesinleşmesi gerekir. İcra takibi ,alacaklının yetkili icra dairesine başvuruda bulunmasıyla başlar. Alacaklı takip talebinin yetkili icra dairesine yazılı veya sözlü ya da elektronik ortamda yapar.

Takip talebinde nelerin bulunması gerektiği İİK”nun 58. Maddesinde gösterilmiştir. İcra dairesi de alacaklının takip talebi üzerine borçluya bir ödeme emri gönderir. Eğer borçlu ödeme emrine itiraz ederse takip durur. Ancak itirazda bulunmaz ise takip kesinleşir. Takibin kesinleşmesiyle birlikte alacaklıya haciz isteme hakkı doğar ve alacaklının alacağı oranında haciz işlemi gerçekleşir ise sonraki aşamalarda haczedilen mallar paraya çevrilir ve alacaklıların alacakları oranında paylaştırma yapılır.

Kambiyo senetlerine özgü takip yolu icra ve iflas Kanununda ayrıca düzenlenmiştir. Ancak alacağı hakkında elinde kambiyo senedi (poliçe, bono, çek.) bulunan alacaklı eğer isterse genel haciz yoluyla takip de yapabilir. Alacaklının icra dairesine takip talebinde bulunması üzerine borçluya ödeme emri gönderilir. Ödeme emrine itiraz etmek isteyen borçlunun, ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurması gerekir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip dediğimiz bu takipte borca veya imzaya itiraz, satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmaz.

Kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesi; Kanun koyucu, belirli bazı özel şartlarla kiralanan taşınmazların ilamsız icra yoluyla tahliyesine imkan tanımıştır. Kiracı kirasını ödemezse, kiraya veren, kiracısına karşı genel haciz yoluyla takip yapabilir. Ne var ki bu yolla sadece kiracının kira bedelini ödemesi sağlanır. Kiralayan, kiracının taşınmazdan tahliyesini de istiyorsa bu durumda, kira bedelinin ödenmemesi sebebine dayanarak ilamsız tahliye yoluna başvurmalıdır.

İlamsız İcra Takibine İtiraz

Alacaklı takip talebi ile İcra Dairesine başvurduktan sonra borçluya ödeme emri gönderilir. Tebligat Kanunu uyarınca borçluya ödeme emri tebliğ edilir. Borçlunun ödeme emrinin tebliğinden itibaren takibe 7 gün içerisinde itiraz etme hakkı vardır. İtiraz edilmesi halinde takip itiraz kaldırılana veya iptal edilene kadar durur ve devam etmez. Takibin devam etmesi ve itirazın kaldırılması ya da itirazın iptali için dava açılması gerekir.

İlamsız icra takipleri yalnızca yetkili icra dairelerinde açılabilmektedir. Kural olarak icra takibindeki yetkili merci borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesidir. Ayrıca taraflar aralarında önceden kararlaştırmış iseler yetkili merci kararlaştırılan yerdeki icra dairesi olmak zorundadır.